W ekologicznym gospodarstwie dobrze ułożony płodozmian ma za zadanie nie
tylko utrzymanie i podnoszenie żyzności gleby, ale też zapewnienie uprawianym
roślinom odpowiedniej ilości składników pokarmowych oraz stworzenie warunków
ograniczających zachwaszczenie pól i występowanie chorób i szkodników.
Zwiększenie
asortymentu uprawianych gatunków o zróżnicowanych wymaganiach pokarmowych,
różniących się także głębokością i zasięgiem systemu korzeniowego zapobiega
erozji składników mineralnych oraz zapewnia lepsze ich wykorzystanie. Marchew
należy do grupy roślin o głębokim systemie korzeniowym i z powodzeniem
może pobierać składniki pokarmowe z głębszych warstw gleby.
| Głębokość systemu korzeniowego |
Gatunek warzywa |
| do 30 cm
| rzodkiewka, szpinak, ogórek |
| do 60 cm
|
sałata, fasola, kalafior, cebula, groch |
| > 75 cm
|
burak ćwikłowy, marchew, kapusta, szparag, rabarbar, chrzan |
Ważna rola w utrzymaniu i wzbogacaniu żyzności gleby, zapobieganiu erozji
gleb i wzbogacaniu różnorodności uprawianych gatunków przypada roślinom motylkowatym,
sianym w czystym siewie lub w mieszance z trawami lub innymi roślinami.
Rośliny motylkowate muszą mieć swoje stałe miejsce w płodozmianie
i tam gdzie to możliwe powinny być stosowane w poplonach i międzyplonach.
Drugą ważną grupą, która powinna być uwzględniana są zboża, pozostawiające
korzystne stanowisko dla wielu gatunków warzyw, w tym i marchwi.
Podstawową zasadą układania płodozmianu jest nie uprawianie roślin spokrewnionych
lub atakowanych przez te same choroby i szkodniki bezpośrednio po sobie. Na to samo pole marchew lub gatunek spokrewniony może powrócić nie wcześniej
niż po 4 latach, lub nawet później w przypadku płodozmianu trwającego dłużej.
Czasami może zachodzić niezgodność między roślinami mimo braku między nimi
pokrewieństwa. Przyczyny tego mogą być różne jak np. nadmierne zubożenie gleby
lub też powstawanie w czasie rozkładu resztek roślinnych substancji toksycznych dla
marchwi uprawianej następczo.
Nie zaleca się siać marchwi po burakach, kapuście
brukselskiej, selerach, pietruszce, fasoli, grochu i późnych ziemniakach. Za dobre przedplony
dla marchwi uważa się zboża, kapustę, kalafior, kalarepę, kukurydzę i pory.
Pokrewieństwo roślin warzywnych
| Rodzina |
Warzywa spokrewnione |
| Komosowate |
burak ćwikłowy, szpinak |
| Kapustowate
|
kapusty, jarmuż, kalafior, brokuł, kalarepa, rzepa, rzodkiew, rzodkiewka,
brukiew, rzeżucha, chrzan |
| Baldaszkowate
|
marchew, pietruszka, seler, pasternak, koper |
| Psiankowate
|
ziemniak, pomidor, oberżyna, papryka |
| Dyniowate
|
ogórek, cukinia, kabaczek, dynia, arbuz, melon |
| Motylkowate
|
bób, groch, fasola, soja |
| Astrowate
|
sałata, cykoria, endywia, salsefia, skorzonera |
| Cebulowate
|
cebula, czosnek, por, szczypiorek |
| Rdestowate
|
rabarbar, szczaw |
| Trawy
|
kukurydza |
Drugą zasadą obowiązującą przy układaniu następstwa roślin jest, unikanie
bezpośredniej uprawy gatunków o takich samych wymaganiach pokarmowych,
gdyż może doprowadzić to do jednostronnego wyczerpania składników mineralnych
z gleby.
Największe znaczenie ma azot i ten składnik najczęściej bierze się
pod uwagę. Marchew należy do warzyw o średnich, a nawet małych wymaganiach
w stosunku do azotu, a zwiększonych w odniesieniu do potasu.
Następną zasadą, którą trzeba uwzględnić przy planowaniu miejsca marchwi w płodozmianie,
jest racjonalne wykorzystywanie składników pokarmowych przez rośliny
z różnych warstw gleby i zapobieganie ich wypłukiwaniu.
Marchew korzeni się dość
głęboko i powinna następować po roślinach płytko korzeniących się. Zapobiega to, między
innymi, stratom azotu, który należy do pierwiastków najłatwiej wypłukiwanych.
Podział warzyw w zależności od ich zapotrzebowania na azot
| Duże |
Średnie |
Małe |
| Kapusty, kalafior, cukinia,
ogórek, pomidor, brukselka,
seler, papryka, oberżyna
|
Brokuł, jarmuż, por, cebula,
burak, pietruszka, kalarepa,
cykoria, marchew, fasola |
Sałata, groch, roszponka,
szparag, fasola karłowa |
Ostatnim kryterium, na którym opiera się dobór roślin w płodozmianie jest efekt ekonomiczny
i przeznaczenie plonu. W zależności od profilu produkcji gospodarstwa, rodzaju
gleb można układać bardzo różne kombinacje płodozmianów, kierując się wspomnianymi
kryteriami.
W praktyce łączy się również uprawę warzyw z uprawą roślin rolniczych. Właściwe
umieszczenie poszczególnych gatunków warzyw w płodozmianie jest wtedy dużo
łatwiejsze. Mogą to być również płodozmiany z samych roślin warzywnych.
Przykłady płodozmianów dla marchwi:
| Lata
|
Płodozmian 1 |
Płodozmian 2 |
| 1
|
Kapusta, kalafior** |
Koniczyna z trawami |
| 2
|
Groch, fasola, bób |
Ogórek |
| 3
|
Cebula (poplon gorczyca biała) |
Zboża |
| 4
|
Marchew* |
Marchew* |
| Lata
|
Płodozmian 3 |
Płodozmian 4 |
| 1
|
Kapusta** |
Ziemniaki** |
2
|
Zboża jare z wsiewką motylkowatych |
Zboża jare z wsiewką motylkowatych |
| 3
|
Mieszanka motylkowatych |
Mieszanka motylkowatych |
| 4
|
Ogórki (poplon gorczyca biała) |
Por |
| 5
|
Por |
Kapusta** |
| 6
|
Marchew* |
Marchew |
Kompost, obornik - ** pełna dawka - 30-34 t/ha obornika lub kompostu (ok. 170 kg N/ha);
* - pół dawki - 15-17 t/ha obornika lub kompostu |
Ostatnio dodane komentarze: 
