Dobór odmiany ma duże znaczenie w uprawie buraka cukrowego. Już na początku XX wieku wyhodowano odmiany zawierające ponad 20% cukru w korzeniach
(wielokiełkowe odmiany diploidalne). W latach sześćdziesiątych ubiegłego
wieku wyhodowano pierwsze mieszańcowe odmiany jednokiełkowe. Charakteryzowały się one wyższym potencjałem plonotwórczym oraz mniejszą podatnością na chwościka . Postęp w hodowli roślin i agrotechnice wpłynął na
podwojenie plonu korzeni w ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat. Obecnie hodowla
nowych odmian prowadzona jest w kierunku:
wzrostu jako.ci technologicznej wynikającej z obniżenia zawartości melasotworów (azotu alfa aminowego, potasu i sodu)
tolerancji na choroby i szkodniki: Aphanomyces cochlioides, Rhizoctonia sp.,
Fusarium sp., rizomanię, chwościk buraka (Cercospora beticola), mączniak prawdziwy
(Erysiphe betae), brunatna plamistość liści (Ramularia beticola), nicienie,
małej podatności na wydawanie pośpiechów,
wyselekcjonowania korzeni o płytkiej bruździe.
Do tych przesłanek należy dołączyć te specyficzne dla potrzeb uprawy ekologicznej,a mianowicie:
szybkie wschody;
wysokie tempo początkowego wzrostu i rozwoju;
wczesne, jednolite dojrzewanie.
Wyróżniamy trzy typy użytkowe odmian buraka cukrowego: normalny, cukrowy
i plenny. Odmiany typu cukrowego cechuje: niższy plon korzeni, wysoka zawartość
cukru oraz bardzo dobra jako.ć technologiczna. Korzystną cechą tych odmian jest
wcześniejsze osiąganie dojrzałości do zbioru.
Przeciwieństwem odmian typu cukrowego
są odmiany typu plennego. Odmiany te wysoki potencjał plonotwórczy wykazują w korzystnych warunkach wilgotnościowych oraz przy późnym terminie zbioru
. Z uwagi na tę ostatnią cechę nie będą one miały zastosowania
w uprawie ekologicznej, aż do czasu, gdy całe cukrownie przejdą na przerób surowca "eko". Dopóty będzie dominować produkcja cukru w zakładach przerabiających
głównie surowiec konwencjonalny, produkcja "eko cukru" musi się ograniczyć do
początku kampanii cukrowniczej. Rzecz w tym, aby rozpoczynać kampanię cukrowniczą surowcem "eko" - jest on wówczas przerabiany na czystej linii technologicznej.
Dostawy korzeni z plantacji ekologicznych, docierające do cukrowni już po rozpoczęciu przetwarzania korzeni konwencjonalnych, wymagałyby czyszczenia linii
technologicznych, co z oczywistych względów nie wchodzi w grę.
Obecnie największe znaczenie mają odmiany typu normalnego- pośrednie pod
względem plonu i jakości przerobowej pomiędzy typami cukrowym i plennym. Swoimi
parametrami zadawalają zarówno plantatorów, jak i cukrowników, zwłaszcza te,
które przełamują ujemną korelację plonu korzeni i zawartości cukru. Mogą one być
uprawiane w gospodarstwach ekologicznych na przerób w środkowej części kampanii
cukrowniczej (po zakończeniu przerobu surowca "eko" odmian typu cukrowego).
|
| Odmiany buraka cukrowego. |
Wszystkie odmiany przed wprowadzeniem do doboru podlegają ocenie w doświadczeniach laboratoryjnych i polowych. Cykl badań obejmuje 2 - letnie doświadczenia wstępne, a następnie 2 - 3 letnie doświadczenia rejestrowe. Badania te prowadzone
są w 14 Stacjach Doświadczalnych Oceny Odmian COBORU na terenie
całego kraju. Zarejestrowane zostają tylko najlepsze odmiany posiadające wysoką
wartość gospodarczą, często przewyższającą poziom wzorca.
W doborze znajduje się około 70 odmian buraka cukrowego, charakteryzujących się dużym zróżnicowaniem pod względem cech użytkowych. Odmiana dająca wyższy plon korzeni, choćby o 2 tony z ha, lub posiadająca zawartość cukru
wyższą o 0,3%, ma dla plantatora istotne znaczenie finansowe, jeśli wartości te
zostaną osiągnięte dzięki wprowadzeniu określonej odmiany.
Masa liści jest cechą odmianową mającą obecnie drugorzędne znaczenie dla
plantatora, ponieważ w czasie kombajnowego zbioru liście pozostają na polu, aczkolwiek w wielu gospodarstwach ekologicznych nadal znajdują zastosowanie paszowe.
Niezależnie od tego, czy liście zostaną wykorzystane do celów paszowych,
czy też do nawozowych, ważne jest szybkie tempo ich początkowego wzrostu i rozwoju
oraz zakrywania międzyrzędzi, gdyż dzięki temu skuteczniej konkurują
z chwastami. Należy zaznaczyć, iż odmiany typu plennego są mniej obficie ulistnione
niż odmiany typu normalnego i normalno- cukrowego.
W dobie wzrastającej koncentracji uprawy burka cukrowego w pobliżu cukrowni
wzrasta zagrożenie ze strony agrofagów. Ważnym staje się zatem wprowadzanie do
uprawy odmian tolerancyjnych na choroby i szkodniki. Obecnie w doborze znajdują się
odmiany tolerancyjne na jedną (rizomania) lub dwie choroby (rizomania i chwościk).
Do uprawy w gospodarstwach ekologicznych zaleca się odmiany charakteryzujące się wysoką zawartością cukru i tendencją do szybszego osiągania dojrzałości technologicznej . W rejonach o większym nasileniu występowania chwościka wskazana jest uprawa odmian tolerancyjnych na tę chorobę. Na liście odmian
rekomendowanych przez Krajowy Związek Plantatorów Buraka Cukrowego
znalazły się następujące odmiany tolerancyjne na chwościk oraz rizomanię:
Nabucco,
Gryf, Picasso, Cartouche, Electron, Andante, Casino, Canasta, Georgina,
Henrike, Henrietta, Esperanza, a tylko na chwościk: Compass i Samuraj.
|
| Uprawa dmian buraka cukrowego. |
Należy pamiętać, iż w rolnictwie ekologicznym nie można stosować chemicznie
zaprawianych nasion. Dlatego też materiał siewny (odpowiednią odmianę) trzeba
dużo wcześniej zamówić w cukrowni lub bezpośrednio u hodowcy.
| Odmiana
|
Firma
hodowlana
|
Zawartość
cukru (%)
|
Plon
korzeni
(t/ha)
|
Plon
technologiczny
cukru (t/ha)
|
Porażenie przez
chwościk
buraka
|
| Agathe
|
Advanta
|
18,5
|
78,4
|
12,5
|
7,4
|
| Atlas
|
Danisco Seed
|
18,8
|
75,1
|
12,2
|
7,7
|
| Hetman
|
Syngenta Seeds AB
|
18,6
|
76,3
| 12,5
|
7,7
|
| Isolda
|
Syngenta Seeds AB
|
18,3
|
71,9
|
11,4
|
6,9
|
| Lubelska
|
KHBC Kutno
|
18,5
|
78,8
|
12,7
|
7,6
|
| Nabucco
|
Syngenta Seeds AB
|
18,5
|
78,5
|
12,6
|
8,0
|
| Samuraj
|
Advanta
|
18,6
|
77,6
|
12,6
|
7,8
|
|
Ostatnio dodane komentarze: 
